اقتصاد دیجیتال اثر دکتر اسفندیار جهانگرد از نشر آماره

دکتر اسفندیار جهانگرد

ندارد

978-600-7446-20-1

نشر آماره

اقتصاد

وزیری

شومیز

356

1

250 گرم

اقتصاد دیجیتال اشاره به اقتصادی است که براساس و بنیه فناوری‌های محاسباتی دیجیتالی کار می‌کند و گاهی نیز اقتصاد اینترنت، اقتصاد جدید و یا اقتصاد وب نیز نامیده می‌شود. اصطلاح اقتصاد دیجیتال ابتدا توسط دان تاپسکات در سال 1995 در محافل علمی مطرح و رواج پیدا کرد ودر اولین کتاب‌ها به گونه‌ای مطرح شده است که نشانگر چگونگی تغییر کسب و کار از طریق اینترنت است. مطابق نظر مسنبرگ (Mesenbourg, 2001) سه جزء اصلی مفهوم اقتصاد دیجیتال عبارتند از: • حمایت از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات (سخت‌افزار، نرم‌افزار، ارتباطات، شبکه و غیره) • کسب و کار الکترونیکی (هرگونه فرایندی که با شبکه‌ای از رایانه‌ها انجام شود) • تجارت الکترونیک (انتقال کالاها و خدمات، به‌عنوان مثال خرید آنلاین کتاب) بیل ایملاه (Bill Imlah)، به موارد فوق برنامه‌های جدید همانند رسانه‌های اجتماعی و جستجوی اینترنتی را اضافه کرده است. همچنین در اواخر قرن بیستم نیکلاس نگرو پونته (1995) استعاره «انتقال از پردازش اتم به پردازش بیت» را برای اقتصاد دیجیتال استفاده نمود. این انتقال از جابجایی مواد، جرم و حمل و نقل، به بی‌وزنی و مجازی از طریق پیام‌برهای جهانی تغییر نموده است. زیرساخت اقتصاد دیجیتال یک پلت‌فرم جهانی است که تعامل، ارتباط، همکاری و جستجو برای اطلاعات را فراهم نموده است و اقتصاد دیجیتال را اقتصاد با هزینه نزدیک صفر محصولات نامشهود بر روی شبکه به وجود آورده است. براد دلانگ (Brad Delong) اقتصاددان دانشگاه برکلی، برای موضوع تاریخ اقتصادی، نظریه قابل فهم و ساده‌ای را ارائه می‌کند. وی عنوان می کند که بخش‌های مختلف اقتصاد، همانند ستاره‌های سینما در شهرت می‌درخشند و بعد افول می‌کنند. به نظر وی جدید‌ترین نجات‌بخش قهرمان، فعالیتی مرکب از اطلاعات، ارتباطات و سرگرمی است و امروزه بخش مهم اقتصاد، فعالیت‌ها و کارهای قلمرو حوزه نرم‌افزار و ارتباطات هستند. به‌طور گسترده رشد اقتصاد دیجیتال تأثیرات فراوانی بر کل اقتصادها، نهادها، سازمان‌ها، بنگاه‌ها و افراد گذاشته است. در این زمینه اکثر کالاها و خدمات جهانی همه‌گیر، ناملموس و پیچیده و به نحو خاصی مرتبط و به هم پیوسته شدند. این ویژگی‌ها تأثیرات بسیار مهمی در بازارها و جوامع رقم زده است. در جوامع و اقتصاد کشورها، شبکه‌ها تأثیرات زیادی را بر اقتصاد و زندگی افراد گذاشته‌اند و اصطلاح شبکه محوری موضوعی کلیدی و مهم در اقتصاد شده است و داده‌های عظیم و محاسبات ابری و اینترنت اشیاء را به وجود آورده‌اند و تفکر و اقتصاد جوامع نیز حول آن‌ها سازمان یافته است. کتاب حاضر براساس تجربه چندین سال آموزش و تحقیق و مطالعه دانشگاهی نوشته شده است. در نگارش این کتاب از چندین کتاب معتبر جهانی، از جمله کتاب «اقتصاد فناوری اطلاعات » هال واریان، جو فارل و کارل شپیرو، کتاب «اقتصاد فعالیت‌های شبکه‌ای » اوز شای، کتاب «قیمت‌گذاری شبکه‌های ارتباطاتی » کورکوبتیس و وبر، کتاب «اقتصاد کلان»، چارلز جونز (2014) ترجمه نویسنده و آقای کرامت فر و کتاب فارسی تألیفی نویسنده تحت عنوان «اقتصاد فناوری اطلاعات و ارتباطات» (1385)، در کنار مطالعه و تحقیق مقالات متعدد در این حوزه در سال‌های اخیر استفاده شده است. با توجه به تجربه چندین ساله تدریس در دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه خاتم و برخی دیگر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و انجام کارهای تحقیقاتی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، کتاب حاضر در دو بخش خرد و کلان تقسیم‌بندی شده است تا بتوان بیشتر مطالب درخور حوزه اقتصاد دیجیتال و اثرات آن را پوشش دهم. کتاب مشتمل بر ده فصل است که شش فصل آن را مباحث خرد اقتصاد دیجیتال و چهار فصل دیگر را مباحث کلان تشکیل می‌دهد. فصل اول اختصاص به مفاهیم اقتصاد دیجیتال دارد که در آن مفاهیمی همچون تبعیض قیمت و انواع آن در محصولات دیجیتالی، دسته‌بندی ، هزینه‌های تعویض و قفل‌شدگی ، مقیاس اقتصادی سمت عرضه و سمت تقاضا، شبکه، پیامد خارجی شبکه، استانداردها و جنگ استانداردها و غیره ارائه شده‌اند. فصل دوم اختصاص به قیمت‌گذاری محصولات شبکه‌ای دارد. در این فصل به مباحث نظری و عملی اقتصادی در حوزه قیمت‌گذاری محصولات شبکه‌ای پرداخته شده است. در بحث نظری روش‌های قیمت‌گذاری مبنی بر هزینه نهایی، رمزی، تعرفه دو قسمتی، قیمت‌گذاری در حداکثر بار، قیمت‌گذاری با ضمانت و در بخش قیمت‌گذاری در عمل روش‌های قیمت‌گذاری هزینه کالا توزیع شده (FPC)، هزینه بر مبنای فعالیت، روش LRIC+، روش قیمت‌گذاری مؤلفه کارآمد (ECPR) و نقاط قوت و ضعف آن‌ها آمده است. فصل سوم اختصاص به فعالیت تولید سخت‌افزار دارد. در این فصل ابتدا مفاهیم سازگاری و عدم سازگاری سخت‌افزاری ارائه شده است و در ادامه از دو روش پیامد خارجی شبکه و روش مؤلفه‌ها به بحث درخصوص ساختار بازار، مصرف‌کننده‌ها و احتمال شکست در بازار محصولات سخت‌افزاری پرداخته شده است. در این فصل برای هر روش خلاصه جداگانه آورده شده است و برخلاف فصول دیگر در انتهای فصل خلاصه آورده نشده است. فصل چهارم اختصاص به فعالیت تولید نرم‌افزار دارد. در این فصل فرض شده است که مصرف‌کننده‌ها عضویت خود را مستقیماً از تنوع خدمات حمایتی سخت‌افزارهای مخصوص یا سیستم‌های عامل که آن‌ها استفاده می‌کنند به دست می‌آورند که این به جای فرض پیامدهای خارجی شبکه است. در این فصل همانند فصل قبل موضوع به مقایسه قیمت‌ها، سود و رفاه تحت سازگاری و ناسازگاری پرداخته می‌شود. فصل پنجم اختصاص به بازار اطلاعات دارد. فعالیت‌های بازار اطلاعات به دو دلیل در قالب فعالیت‌های شبکه قرار می‌گیرند که یکی آن است که خریداران اطلاعات با هزینه بسیار کم می‌توانند آن را بازتولید کنند و به دیگر مصرف‌کنندگان بفروشند. دوم اینکه با گذر از چاپ به دنیای دیجیتال، انتقال اطلاعات ممکن است با پدیده ازدحام شبکه از طریق بار اضافی برای تعدادی از جستجوگران اطلاعات به وجود آید. لذا در این فصل موضوعات طبقه‌بندی بازتولید اطلاعات، حفاظت کپی رسانه‌های دیجیتالی در مقابل غیردیجیتالی، جذب و عدم جذب مازاد کپی و قیمت‌گذاری خدمات اینترنتی بحث شده است. فصل ششم اختصاص به موضوع پول و بانک و ماشین در خودپرداز (ATM) دارد. پول دارای یک مفهوم وسیع از پرداخت توسط اشخاص، نهادها و غیره برای انجام معامله در کالا و خدمتی که به توافق می‌رسند دارد. یک توافق دوجانبه بر مفهوم اصلی پرداخت و دریافت پول، یک شبکه را بین همه نمایندگان تجاری ایجاد می‌کند. در فصل حاضر مفهوم پول از دیدگاه شبکه، هزینه‌های انتقال و دستگاه‌های خودپرداز در فعالیت بانکداری و اثرات رفاهی سازگاری و ناسازگاری دستگاه‌های ATM ارائه شده است. فصل هفتم از بخش کلان کتاب اختصاص به توسعه فناوری و استانداردسازی دارد. در این فصل کتاب به چگونگی انتخاب فناوری بنگاه¬ها، پذیرش فناوری¬های جدید در یک محیط نوآور و موضوع استانداردسازی فناوری می¬پردازد. ضمیمه فصل هم موضوع تعادل نش را مطرح می¬کند. در فصل هشتم فناوری و رشد اقتصادی، ارائه شده است. تمرکز اصلی این فصل بر روی تئوری‌های رشد اقتصادی در مباحث اقتصاد کلان است که ایده‌ها و فناوری نقش بسیار مهمی را در آن بازی می‌کنند. در این فصل ابتدا مروری اجمالی بر اقتصاد اندیشه‌ها شده است و از این رهگذر بینش‌هایی بسط داده شده است. سپس یک مدل ساده از رشد اقتصادی ایده‌بنیان ارائه شده است. در نهایت نحوه ترکیب مدل مذکور را با مدل رشد سولو ارائه شده است تا یک تئوری قوی درباره عملکرد بلندمدت اقتصادی ارائه شود. فصل نهم به دنبال ارائه فصل هشتم در مورد رشد اقتصادی و فناوری، اختصاص به رشد اقتصادی و فناوری دیجیتال دارد. در سال‌های اخیر الگوهای رشد مبتنی بر اقتصاد دانش‌بنیان و فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح شده است که هدف این فصل ارائه الگوهای متناسب با فناوری اطلاعات و رشد اقتصادی است. در این فصل ابتدا به نحوه ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات و مکانیسم تأثیر آن بر طرف عرضه اقتصاد پرداخته شده است. در ادامه الگوی رشد اقتصادی برگرفته از دیدگاه‌های یورگنسون، کوا و یا جولا ارائه شده است. فصل دهم اختصاص به موضوع فناوری دیجیتال و بهره‌وری دارد. در این فصل ابتدا نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در بهره‌وری ارائه شده است سپس این موضوع در قالب سازمان‌ها، بنگاه‌ها و کلان اقتصاد مورد بررسی قرار گرفته است و در ادامه برخی معماهای موجود در این حوزه ارائه و بحث و بررسی شده و در نهایت آینده اقتصاد دیجیتال بحث شده است. کتاب حاضر با توجه به سطح مطالب آن برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی اقتصاد و رشته¬های مرتبط مفید می¬باشد. در این¬جا بر خود لازم می¬دانم از خانواده عزیزم به خاطر تحمل سختی¬های ناشی از تدوین این کتاب و همکاران خود که مشوق من در نگارش این کتاب بودند تشکر و قدردانی کنم. از سرکار خانم دکتر مهنوش عبداله¬میلانی، دکتر اکبر احمدی که نکات متعددی را در فرایند تدوین کتاب گوشزد کردند تشکر می¬کنم. علاوه بر آن در آماده-سازی این کتاب برای چاپ، از آقای بهنام نيک‌بين، خانم لیلا مومنی، خانم سمیرا مؤدب و دست¬اندرکاران نشر آماره به ویژه آقای فرهاد نوع¬پرست و همکاران ایشان که زحمات شایان تقدیری را متحمل شدند سپاسگزارم. کلیه نقایص این کتاب به نویسنده برمی¬گردد و انتظار می¬رود که خوانندگان محترم نقطه¬نظرات خود را از طریق پست الکترونیکی jahangarde@gmail.com به اینجانب ارسال کنند.

کتاب خوبی بود برای تدریس میخواستم ارزش بالای علمی داشت