کتاب بازشناخت مفهوم ایران اثر سید امیر برهان قافله باشی نشر روزگار

نه صرفاً مواجهه ایران با دنیای جدید، بلکه عمده‌ترین منشاء آن به شرایطی برمی‌گردد که به درستی آن را شرایط «امتناع اندیشه» در ایران خوانده‌اند؛ زیرا با قرار گرفتن ایران در این شرایط، پیوسته افکار قشری مآبانه مانع از آن ‌شده تا قلمروهای نظری جدید در ایران به رسمیت شناخته شود. بدین‌سان، از آنجا که مواد نظری در نظامِ سنّت، فاقد امکانات نظری جدید بوده، در زمان مواجهه شدن با دگرگونی‌های دنیای جدید و شناخته شدن نهادهای نوبنیاد، هیچ موادی نظری به دست نیامد تا در بیان نظریه نوآیین، شکلِ جدیدی به ساختار سیاسی و اجتماعی ایران بدهد. چراکه سنّت فکری متأخر ایران، آن‌چنان در چنگ مفاهیم قدیمی محصور بود، که هرگونه دیدگاه نوآیینی می‌توانست خطری بالقوه برای آن تلقی شود.