فیلم تئاتر اپرای عروسکی خیام اثر بهروز غریب‌پور نشر کانون فرهنگی هنری نی داوود

"افسانه‌ی سه یار دبستانی" یکی از افسانه‌هاییست که طی زمانی طولانی و حتما برای توجیه شورش حسن صباح بر خواجه نظام‌الملک و حکومت سلجوقیان پدید آمده و باورپذیر شده است. تا آنجا که حتی تحصیلکردگانی که به راحتی و با یک جستجوی ساده می‌توانسته و می‌توانند به غیرواقعی بودن آن پی ببرند، در صحت و سقم این افسانه شک نکرده‌اند و نه تنها در افواه بلکه در کتاب‌های متعدد این افسانه را همچون حقیقتی غیر قابل انکار به خورد مردم داده‌اند، در حالی که با مقایسه‌ی تاریخ ولادت این سه شخصیت بطلان این باور به اثبات می‌رسد: خواجه نظام‌الملک متولد سال 408 هجری قمری، خیام متولد 439 هجری قمری و حسن صباح متولد 464 هجری قمری است و با اندک تاملی می‌توان دانست که این سه شخصیت تاریخی هرگز نمی‌توانسته‌اند که در ایام کودکی هم‌درس و هم‌مکتب بوده باشند و به خاطر عدم وفای به عهد با هم سرشاخ شده باشند. اما یقینا آن‌ها دریک دوره‌ی تاریخی و در زمان سلجوقیان و هر سه با افکاری متفاوت زندگی کرده و هرسه تن چنان تاثیرگذار بوده‌اند که تا به امروز و حتی تا سالیان سال، برسرنوشت سرزمین ما و حتی جهان تاثیرگذار خواهند بود: خواجه نظام‌الملک نمونه‌ای موفق از یک دولت مرد، حسن صباح نمونه‌ای از یک رهبری سازمان و تشکیلات براندازانه و خیام اندیشمند و دانشمند و شاعری بی‌بدیل هستند و به همان اندازه که تاسیس نظامیه‌های خواجه نظام‌الملک هنوز الگوی موفق تاسیس و مدیریت دانشگاه‌ها در جهان است، شیوه‌ی عضوگیری و کادرسازی مبارزه‌ی مخفیانه پیروان حسن صباح و یافته‌های علمی خیام و پرهیز او از ورود به قلمرو سیاست و قدرت‌طلبی قابل پیروی و الگوبرداری‌اند...