کتاب دستگاه در موسیقی ایرانی اثر هرمز فرهت ترجمه مهدی پورمحمد انتشارات پارت

کتاب دستگاه در موسیقی ایرانی نوشته پروفسور هرمز فرهت که به تازگی ویراست جدید آن با طرح جلد جدید توسط انتشارت پارت به علاقه مندان و هنرجویان عرضه شده است یکی از مهمترین منابع در زمینه فواصل و گام های موسیقی سنتی ایران است. اهمیت کتاب دستگاه در موسیقی ایرانی در این است که پروفسور هرمز فرهت با تشریح نظریات موسیقیدان‌های معاصر در رابطه با غربی نمودن موسیقی ایرانی و خارج کردن آن از شکل قرون وسطایی‌اش، به رد آن نظریات پرداخته است. وی ضمن رد کردن گام 24 ربع پرده‌ی علی نقی وزیری و گام 22 پرده‌ی مهدی برکشلی، نظریه‌ی جدیدی را تحت عنوان نظریه‌ی فواصل انعطاف‌پذیر مورد بحث قرار داده‌است، همچنین با ارائه‌ی دلایلی، عنوان دستگاه را به همه‌ی دوازده سیستم مقامی که دربرگیرنده موسیقی سنتی ایران می‌باشد، اطلاق نموده است. هر یک از دستگاه‌ها آمیخته‌ای از انگاره‌های ساختاری ملودیک را که بر اساس آن، اجراکننده، قطعات بداهه را می‌آفریند ارائه می‌دهد، با این که انگاره‌ها کاملا مشخص شده نیستند، اما هادی پیوند در هنر نوازندگی و آفرینش در موسیقی می‌باشند. همچنین وی طی تحقیقات جامع و مصاحبات زیاد با موسیقیدانان برجسته و ضبط بیش از یک صد ساعت از این موسیقی، پیچیدگی دستگاه‌ها را گشوده و هویت هر یک از آن‌ها را روشن ساخته است. در کتاب دستگاه در موسیقی ایرانی، ساختار فواصل، انگاره‌های ملودیک، مدولاسیون‌ها یا مقام‌گردی و بداهه‌سازی‌های هر دستگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت و همچنین مکتب آهنگسازی بر مبنای دستگاه‌ها که به عنوان قسمتی از رپراتور کلاسیک در سالیان اخیر، به موسیقی سنتی افزوده شده را مورد بررسی قرار می‌دهد همچنین به دلیل نگرش‌های جدید و عدم وجود عقاید مرسوم در مباحث نظری موسیقی ایرانی، برای خوانندگان تامل برانگیز خواهد بود.