کتاب تاریخ هیجده ساله آذربایجان اثر احمد کسروی

«تاریخ هجده ساله آذربایجان» تالیف احمد کسروی به زبان فارسی است. این اثر روایت تاریخی مستند از رویدادها و حوادث بعد از انقلاب مشروطیت ایران، از آغاز قیام رهاییبخش تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان و دیگر مجاهدین آذری و گیلانی و بختیاری در برابر استبداد صغیر محمدعلی شاهی و ذکر این وقایع و مبارزات و رشادت‌ها به تفصیل و کسب مجدد آزادی و فتح تهران تا قیام شیخ محمد خیابانی می‌باشد. کتاب حاضر در واقع ذیل و دنباله کتاب دیگر کسروی با نام « تاریخ مشروطه » است که باهم شامل شش بخش می‌شوند. همانگونه که در کتاب آمده، این مقطع از تاریخ ایران، دارای ویژگی‌ها و خواصی است که قبل از آن تاریخ ایران فاقد آن بوده و کمتر اتفاق افتاده که مردم در صحنه آمده و ابراز وجودی کرده باشند. این فصل پرفراز و نشیب، که ناشی از پیروزی انقلاب مشروطه و تحول در بنیان‌های سنتی ملت و کشور ایران است، بعد از بمباران مجلس و تعطیلی موقت مشروطیت آغاز و تا کودتای رضاخان ادامه می‌یابد. شیوه‌ای که کسروی در نگارش تاریخ هجده ساله بکار برده، با همه نقایصش، مقدمه‌ای است بر تاریخ نگاری نوین ایرانی. این شیوه که اختصاص به ایشان دارد، ناشی از جریان عمومی باستان‌گرایی و حد افراطی آن (شوونیستی) و احیاء ارزش‌های منفی آن که، به صورت علاقه‌ی مفرط به فارسی‌نویسی و تکیه بر ادبیات قبل از اسلام، است. با این همه تاریخ کسروی از شیوایی و روانی دلپذیری برخوردار است و علی رغم تجدیدنظر طلبی در شیوه تاریخ‌نویسی، اگر خوب دقت شود، حالت قصه‌گویی کاتبان و راویان قدیمی تاریخ ایران در سراسر کتاب حفظ شده است.