کتاب انسان از دیدگاه قرآن کریم اثر محمد علی دولت انتشارات دفتر فرهنگ اسلامی

محمد علی دولت

9789644763304

اسلام (دین)

فارسی

شومیز

وزیری

260

بی‌تردید برخورداری از شناخت مناسب دربارۀ ساختار آفرینش و ویژگیهای انسان از دیدگاه قرآن کریم، به‌عنوان مهم‌ترین منبع برای شناخت معارف ناب اسلامی، مهم‌ترین لازمۀ تولید علوم انسانی اسلامی است. خدای مهربان بی‌نیاز، انسان را برای رسیدن به سعادت آفریده است که این هدف والا در گرو تقرّب او به خدا حاصل می‌شود و تقرّب به خدا یعنی مظهر خدا شدن و اخلاقِ الهی داشتن. برای رسیدن به این هدف، انسان را با درون‌مایه‌هایی از بینش‌ها و گرایش‌ها ساختار بخشیده است که از این ساختار ویژه با عنوان فطرت یاد می‌شود. از دیدگاه قرآن، آنچه انسان را از سایر موجودات متمایز می‌سازد، بهره‌مندی از عقل است. منظور از عقل، نه علم است، نه نیروی محاسبه‌گر سود و زیان، نه زیرکیهای شیطنت‌آمیز؛ بلکه عقل، عمیق‌ترین قوۀ ادراکی و تحریکیِ بُعد ملکوتی وجود انسان است که حجت الهی، حق و باطل را می‌شناسد و انسان را به‌سوی آن رهنمون می‌شود. بهره‌مندی از عقل در سایۀ برخورداری از آزادی معنا می‌یابد و معنای آزادی، قرار داشتن انسان در فضایی بین جبر و تفویض است؛ خداوند انسان را رها، یا به کاری وادار نکرده است؛ بلکه به او راه سعادت و شقاوت را نمایانده و توانایی انتخاب پیمودن آن دو را داده است.