تنبور، از خانواده تار و دو تار بوده و نسبت به سه تار، کمی بزرگتر است. امروزه سه‌ گونه موسیقی یعنی موسیقی مقامی تنبور، موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی سنتی کردی بر روی این ساز نواخته می‌شوند. بیشترین کاربرد تنبور در موسیقی مقامی و اجرای مقام‌ها است. این ساز اصیل ایرانی بر خلاف اکثر سازهای زخمه‌ای بدون استفاده از مضراب و مستقیم با انگشتان دست نوازنده در ارتباط است. از فرم و حالت پرده‌ها نیز می‌توان به این نتیجه رسید که تنبور پایه موسیقی سنتی ایرانی است.

تنبور از نظر ظاهری نیز، سازی با دسته بلند و گلابی شکل است که جنس کاسه و صفحه آن از چوب توت و جنس دسته آن از چوب گردو است. تنبور با کاسه یک تکه از قدیم مرسوم بوده و مدل چند تکه‌ای یا ترکه‌ای آن هم به تقلید از سه تار در سال‌های اخیر رایج شده است. 

 

اولین تفاوت تنبور با سه تار این است که تنبور معمولاً دارای سه سیم و سه تار دارای چهار سیم است. تنبور دسته‌ای کوتاه و کاسه بزرگ تر از سه تار دارد. پرده‌های این دو ساز از جنس طبیعی یا مصنوعی هستند، اما تنبور دارای 14 پرده و سه تار دارای 25 پرده است.

در ساز تنبور دو تا سه گوشی و در سه تار از چهار گوشی در سر دسته استفاده شده است. طول دسته سه تار معمولاً بین 40 تا 48 سانتیمتر و طول دسته تنبور بین 43 تا 54 سانت است. در ضمن محدوده صدای سه تار نزدیک به 3 اکتاو و محدوده صدای تنبور در حدود یک و نیم اکتاو است. علاوه ‌بر این سه تار به خاطر کاسه کوچکتری که دارد صدای کمتری را تولید می‌کند، اما ساز تنبور کاسه بزرگتر و صدای بیشتری دارد.

 

مقدار بودجه اختصاص داده شده به‌ خرید تنبور مهم‌ترین فاکتور در تهیه آن است. معمولاً پیشنهاد می‌شود برای شروع از یک ساز ارزان قیمت استفاده کنید. با این حال سازهای ارزان به ‌سبب صدای ناخوشایندی که ایجاد می‌کنند، ممکن است انگیزه یادگیری شما را از بین ببرند؛ چرا که تنبور جز سازهایی است که خوش نوایی آن به کاسه و جنس آن بستگی دارد. از این رو  برای تشخیص نوع چوب به کار رفته در ساز باید به سطح رویی چوب دقت کنید. چوب درخت توت رنگی متمایل به زرد دارد و سطح داخلی آن قهوه‌ای کمرنگ است.

در ضمن توجه داشته باشید که کاسه ساز سالم و بدون ترک خوردگی باشد. جنس دسته تنبور نیز معمولاً از چوب گردو است. نحوه اتصال دسته به بدنه ساز نیز از دیگر نکاتی است که باید به آن توجه نمایید. در پایان گفتنی است تنبور مفاخری یکی از برندهای این ساز است که بسیاری از هنرجویان و نوارندگان از آن استفاده می‌کنند. 

 

ساز تنبور معمولاً دارای سه سیم است و کوک آن به دو شکل انجام می‌شود. ابتدا کوک هفت دستان و دیگری کوک پنج دستان که نوازندگان امروزی بیشتر از کوک سیم دو و سیم سل برای کوک تنبور استفاده می‌کنند. در تاریخ ایران تنبور دارای سابقه بالایی است و قدمت آن به 6 هزار سال قبل باز می‌گردد. 

 

در کنار توجه به جنس کاسه تنبور و دسته آن که مهم‌ترین نکات هستند، سطح صاف و کاملاً صیقل داده شده تنبور نیز حائز اهمیت است. در ضمن سطح ساز نباید خراشیدگی و حتی منبت کاری داشته باشد تا صدای واقعی آن شنیده شود. همچنین در هنگام خرید باید به سیم گیر تنبور نیز دقت کنید. جنس سیم گیر معمولاً از شاخ حیوانات است و اگر این قسمت از مواد مصنوعی باشد، باید پول کمتری را برای خرید آن بپردازید.

سازندگان تنبور از روده گوسفند و یا بز برای تکمیل پرده ساز تنبور استفاده می‌کنند. در غیر این ‌صورت کیفیت نوازندگی و صدای خروجی از ساز دارای شفافیت و قدرت کمتری خواهد بود. توجه به نوع صدای ساز، گوشی‌های ساز و همین‌ طور خرک تنبور نیز از دیگر نکات مهمی است که باید در خرید این ساز اصیل ایرانی مورد توجه قرار بدهید.

 

فروشگاه اینترنتی آپ زا یکی از شناخته‌ شده‌ترین فروشگاه‌های آنلاین کشور است که انواع سازهای ایرانی و غیر ایرانی را برای ارائه به مشتریان خود فراهم کرده است. از این رو شما می‌توانید انواع تنبور، کتاب آموزش تنبور و سایر سازهای زهی را از این فروشگاه خریداری نمایید و سفارش خود را در سریعترین زمان، درب منزل خود در سراسر کشور تحویل بگیرید.