کتاب مقالات تقی زاده، تقی زاده در مجلس، دوره های اول، دوم، پنجم و ششم اثر سیدحسن تقی زاده

هشتمین جلد از مجموعه‌ی «مقالات تقی‌زاده» با عنوان «تقی‌زاده در مجلس؛ نطق‌های مجلس شورا (دوره‌های اول، دوم، پنجم و ششم)» زیر نظر استاد «ایرج افشار» و به کوشش «مصطفی نوری» و «رضا آذری شهرضایی» گردآوری و تدوین شده است. این کتاب نطق‌های تقی‌زاده در مجلس شورا در دوره‌های اول، دوم، پنجم و ششم را دربردارد. در توضیح پشت جلد کتاب آمده است: «نخستین اظهارات تقی‌زاده در مجلس اول عموما به مسائلی مربوط می‌شود که طرح و بحث آن‌ها برای استقرار مشروطیت و شکل‌گیری مجلس نوپا ضرورتی عاجل داشت و نیز مباحثی از متمم قانون اساسی. در واقع اصلاح امور مالیه و سازماندهی مالیات همواره از دغدغه‌های اصلی وی در مجلس اول به شمار می‌رود. در مجلس دوم نخستین لوایحی که او به طور مفصل راجع به آن اظهار نظر کرد لایحه‌ی ضرب سکه‌ی نقره بود. همچنین تلاش‌های تقی زاده برای قانونمند کردن لایحه‌ی استخدام مستشاران خارجی درخور توجه است. علاوه بر این او به شدت از بی‌نظمی ادارات و سوء رفتار قزاق‌ها و نیز به حضور روس‌ها در ایران انتقاد می‌کرد. کوشش برای نظم بخشیدن به بودجه مملکتی و مالیات، موضوع آغازین نطق‌های او در مجلس پنجم است. علاوه بر لزوم اختصاص بودجه به معارف، توجه به بهداشت جامعه، راه‌سازی و بحث جایگزینی تاریخ شمسی به‌جای تاریخ قمری از نکات مورد توجه تقی‌زاده بود. اما برجسته‌ترین اقدام او در مجلس پنجم مخالفت با تغییر سلطنت بود. در مجلس ششم نیز مسائل اعزام محصل به خارج، اوضاع استخدام دولتی و تلاش برای تمدید قرارداد میلیسپو از جمله نطق‌های تقی‌زاده بود.» مجموعه‌ی مقالات تقی‌زاده بیست و دو جلد را دربرخواهدگرفت. عنوان جلدهای اول تا هفدهم این مجموعه به ترتیب از این قرار است: جلد اول: مشروطیت، جلد دوم: مانی‌شناسی، جلد سوم: گاه‌شماری در ایران قدیم، جلد چهارم: نوشته‌های سیاسی و سرگذشتی، جلد پنجم: پژوهشی در قلمرو ایران‌شناسی، جلد ششم: فردوسی و شاهنامه، جلد هفتم: زندگی طوفانی، جلد هشتم: نطق‌های مجلس شورا (دوره‌های ۱ و ۲ و ۵ و ۶)، جلد نهم: نطق‌های مجلس شورا (دوره‌های ۷ و ۸ و ۱۵)، جلد دهم: نطق‌های مجلس سنا، جلد یازدهم: مدارک گاه‌شماری، جلد دوازدهم: نوشته‌های تاریخی و نوروز، جلد سیزدهم: کتاب‌ها، مقدمه‌ها، نقدها، دانشمندان - ایران‌شناسان، جلد چهاردهم: زبان فارسی و ادبیات آن، جلد پانزدهم: تاریخ عربستان و قوم عرب، جلد شانزدهم: تاریخ علوم و پزشکی و جلد هفدهم: تعلیم و تربیت. کتاب حاضر را انتشارات «توس» منتشر کرده و در اختیار مخاطبان قرار داده است.